Działalność Oleckiego Stowarzyszenia
Aktywnych „ZAMEK”
W myśl
krzewienia historii, w budynku Zamku,
który w obecnej formie istnieje od 1897r. i
jest owiany legendą, zrodził się pomysł
działań na rzecz środowiska lokalnego i
młodzieży. Z inicjatywy miłośników Zamku i
pracowników ZST w Olecku powstało 8 lutego
2007r. Oleckie Stowarzyszenie Aktywnych
„Zamek”. Aktualnie stowarzyszenie liczy 50
członków.
Oleckie Stowarzyszenie Aktywnych „Zamek”
jest zrzeszeniem osób fizycznych, zawiązanym
dla realizacji celów i działań na rzecz
wszechstronnego rozwoju Polski
północno-wschodniej, a także wspierania osób
i organizacji podejmujących takie cele i
działania. Terenem działania stowarzyszenia
jest obszar całego kraju. Działalność
stowarzyszenia oparta jest przede wszystkim
na społecznej pracy jego członków.
Część pomieszczeń III kondygnacji Zamku nie
była wykorzystana. Pomieszczenia te zostały
użyczone Stowarzyszeniu. Jest to idealne
miejsce na stworzenie punktu widokowego i
muzeum historyczno-regionalnego, co jest
jednym z naszych głównych celów. Do
pozostałych punktów naszej działalności
zaliczamy:
– Współpracę z Zespołem Szkół Technicznych w
Olecku i innymi placówkami, instytucjami,
organizacjami w zakresie oświaty, kultury,
sportu i rekreacji.
– Wspieranie wszechstronnego rozwoju dzieci,
młodzieży i dorosłych w zakresie
kształcenia; wychowania; poradnictwa
zawodowego; rozwoju zainteresowań i
zagospodarowania czasu wolnego; wyrównywania
szans edukacyjnych; aktywizacji społecznej i
obywatelskiej.
– Wspieranie przedsiębiorczości wśród
młodzieży i dorosłych.
– Wspieranie realizacji działań wynikających
z dokumentów strategii samorządu
terytorialnego.
– Wspieranie, inicjowanie, organizowanie i
prowadzenie działań związanych z ochroną
dziedzictwa kulturowego, tożsamości
regionalnej i kultury współczesnej.
Do wspólnej pracy zmotywowaliśmy młodzież
ZST. Zaangażowali się oni w poszukiwania w
swoich domach przedmiotów codziennego
użytku, z których korzystali ich babcie i
dziadkowie. Później młodzież pomagała w
przystosowywaniu pomieszczeń na rzecz muzeum
historyczno-regionalnego.
I tak wspólnymi
siłami powstało miejsce, w którym obecnie
odbywają się lekcje muzealne dla uczniów
wszystkich typów szkół powiatu oleckiego.
Otwarcie muzeum historyczno-regionalnego
(eksponaty związane z historią Ziemi
Oleckiej),
Żywe lekcje historii (grupa uczniów z
zaprzyjaźnionej szkoły z Gorlic)
Inaugurację działalności OSA „Zamek” -
zapoczątkowały I Zamkowe Spotkania z
Historią -24 kwietnia 2007r. W programie
imprezy zorganizowano:
a) otwarcie muzeum historyczno-regionalnego
- zbioru wielu ciekawych eksponatów. Można
tutaj obejrzeć m. in. egzemplarze broni
strzeleckiej, wyposażenie wojsk piechoty,
przedmioty i narzędzia codziennego użytku,
zdjęcia Ziemi Oleckiej i jej mieszkańców
oraz zbiór fotokopii dokumentów
administracji powiatowej w Olecku
(1945-1946r.)
b) wykład dr historii i nauk humanistycznych
Marka Góryńskiego na temat przeszłości Prus
Wschodnich.
Kolejnym krokiem było zorganizowanie wystawy
„Uratować przeszłość przed zapomnieniem” 12
października 2007r. oraz otwarcie kolejnej
części muzeum historyczno-regionalnego
poświęconej militariom.
Listopad
skłania do refleksji. Najczęściej myślimy o
tych, którzy odeszli, ale również ważne są
spotkania z „żywymi”, czyli tymi, którzy
pamiętają i chcą swoimi wspomnieniami
podzielić się z innymi. Takie spotkanie, pod
nazwą „Zaduszkowy wieczór wspomnień”,
postanowiliśmy zorganizować 13 listopada
2007r. W pierwszej części długoletni
dyrektor szkoły Zbigniew Kisielski (30 lat
na stanowisku dyrektora szkoły) spotkał się
z młodzieżą. Barwna opowieść dyrektora
umożliwiła uczniom nie tylko poznanie
historii szkoły, ale także przybliżyła
czasy, w których żyli dziadkowie i rodzice.
Druga część to spotkanie obecnych
pracowników szkoły z pracownikami
emerytowanymi. Przy blasku świec, sączącej
się w tle muzyce Marka Grechuty, oglądaniu
starych zdjęć przygotowanych i wyświetlanych
na ekranie upłynął prawdziwie wzruszający
wieczór wspomnień i anegdot. Wspólna rozmowa
zbliża ludzi i łączy pokolenia.
II Zamkowe Spotkania z Historią „Powrót do
przeszłości” (11 kwietnia 2008r.),
zorganizowane przez nasze Stowarzyszenie,
obfitowały w wiele atrakcji historycznych:
a) odczyt pracownika IPN w Białymstoku Pawła
Kalisza „Obława augustowsko-suwalska w 1945
r.”,
b) wystawa zatytułowana „UB w walce z
podziemiem niepodległościowym” na terenie
dawnego województwa białostockiego,
c) podpisanie porozumienia o współpracy ze
Stowarzyszeniem Kulturalnym „Przypisani
Północy”, które ma na celu wspólne
propagowanie historii Olecka.
Stowarzyszenie było jednym ze
współorganizatorów I Oleckiej Olimpiady
Milusińskich (31 maja 2008r.).W olimpiadzie
uczestniczyło blisko 500 dzieci w wieku od 3
do 7 lat. Głównym celem zawodów była
promocja i propagowanie sportu wśród
najmłodszych, skuteczne promowanie zdrowego
stylu życia i rozwoju fizycznego
najmłodszych. Zawody odbyły się z okazji
Dnia Dziecka.
Zorganizowaliśmy także uroczystość związaną
z obchodami 90 Rocznicy Odzyskania
Niepodległości (27 listopada 2008r.) pod
nazwą „Droga do niepodległości – pamięć o
bohaterach”.
W ramach tego wydarzenia,
miłośnikom historii, zaproponowaliśmy:
a) wystawę zatytułowaną „Historia Orła
Białego”,
b) spotkanie z gościem honorowym – byłym
więźniem obozów koncentracyjnych. Opowiadał
on o swoich przeżyciach obozowych i trudnych
czasach powojennych. Szczególne wrażenie na
słuchaczach robiły opowieści o ponadludzkiej
walce o przetrwanie w czasie wojny.
c) wykład dr historii i nauk humanistycznych
pana Marka Góryńskiego nt. „Polskie formacje
wojskowe w czasie I wojny światowej”,
d) wystawa z eksponatami o tematyce
niepodległościowej pasjonata historii Ziemi
Oleckiej.
Owocem współpracy Stowarzyszenia z grupą
oleckich harcerzy była organizacja wystawy
„Z jednej krwi – harcerski duch” (26 lutego
2009r.) Była to prezentacja zdjęć i pamiątek
z długoletniej działalności harcerzy w
naszym mieście i powiecie. Pomysłodawcą
imprezy była młodzież – harcerze. To oni
zwrócili się z prośbą do OSA „Zamek” o
udostępnienie w siedzibie Stowarzyszenia
pomieszczenia na wystawę. Ten pomysł spotkał
się z aprobatą i wspólnym wysiłkiem
zorganizowano spotkanie. Zaproszono na nie
dawnych komendantów hufca i instruktorów
oraz wicestarostę powiatu oleckiego.
Przygotowano też prezentację multimedialną
złożoną ze starych pamiątkowych zdjęć.
Przybyli goście mieli okazję powspominać i
rozpoznać twarze z przeszłości. Wszyscy byli
bardzo wzruszeni i wspomnieniom nie było
końca. Młodzież chce dokładnie opisać
wszystkie zdjęcia, nawet te najstarsze i
udokumentować historię harcerzy w Olecku.
Zbiór zdjęć i kronik posłużył redakcji
Gazety Olsztyńskiej do zapoczątkowania cyklu
artykułów pt. „Odkurzone historie ze starych
kronik szkolnych”.
Na kolejne już III Zamkowe Spotkania z
Historią (28 kwietnia 2009r.) złożyło się
kilka wydarzeń:
a) prezentacja fotokopii dokumentów
administracji powiatowej w Olecku
(1945-1946r.)
b) odsłonięcie i prezentacja tablicy
informacyjnej o pierwszej siedzibie powiatu
oleckiego z 1897 r. (obecna siedziba
OSA „Zamek” i ZST),
c) wygłoszenie wykładu naukowego przez
Prezesa Mazurskiego Towarzystwa Naukowego
Alfonsa Bobowika – „Pierwsze powojenne lata
powiatu ełckiego”.
Przyłączyliśmy się także do organizacji
obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa na
Warmii i Mazurach 2009 (24 września). Nasze
wydarzenie edukacyjne (turniej szkół)
nazwaliśmy I Zamkowe Biegi z Klio.
Głównym celem zorganizowania tej imprezy
było zainteresowanie społeczności lokalnych,
a w szczególności ludzi młodych, własnym
dziedzictwem kulturowym, jego ochroną i
promocją. Do udziału w imprezie zostały
zaproszone wszystkie szkoły gimnazjalne i
ponadgimnazjalne powiatu oleckiego oraz
mieszkańcy Olecka.
W programie obchodów EDD zorganizowano:
- wyścig z zadaniami. Każda drużyna miała do
pokonania 8 punktów kontrolnych, które
rozrzucone były w całym mieście. Każdy punkt
to miejsce szczególne w dziejach Olecka, np.
skocznia, Kamienna Półrotunda, pomnik
papieża, cmentarz ewangelicki. Na każdym z
tych punktów drużyna miała do wykonania
zadanie „na czas”.
- quiz historyczny,
- występ Stowarzyszenia Miłośników Historii
„Jaćwingowie” - widowiskowy pokaz walki
trójki uzbrojonych rycerzy,
- możliwość obejrzenia i zakupienia wyrobów
kuchni regionalnej oraz rękodzieła
zaprzyjaźnionych organizacji (Stowarzyszenia
Żytkiejmska Struga oraz Koła Giżowskich
Bab),
- zwiedzanie muzeum historyczno-regionalnego
(mieszczącego się na terenie szkoły) z
przewodnikiem (historykiem).
Całą uroczystość prowadził posłaniec bogów -
Hermes (uczeń), a towarzyszyła mu muza
historii Klio (uczennica).
Z rozmów z uczestnikami turnieju oraz ich
opiekunami wiem, że ta forma rywalizacji
bardzo przypadła im do gustu. Wiele się z
niej nauczyli o samej historii Olecka, a
także czasach współczesnych. Natomiast po
ogromnej ilości osób oblegających
poszczególne stoiska można wnioskować, że
tradycyjna kuchnia regionalna, rękodzieło, a
także sporty wodne są w oczach młodzieży
atrakcyjne i wybór akurat tej formy edukacji
regionalnej był trafny.
Otrzymaliśmy specjalne podziękowanie z rąk
Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego
oraz Dyrektora Regionalnego Ośrodka Badań i
Dokumentacji Zabytków w Olsztynie
(09 grudnia 2009r.) za włączenie się do
obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa na
Warmii i Mazurach.
Z myślą o uczczeniu kolejnej rocznicy
powstania Solidarności zorganizowaliśmy
wystawę „NSZZ Solidarność i stan wojenny na
ziemi oleckiej” (11 grudnia 2009r.). Gabloty
wystawowe zapełnione były eksponatami i
dokumentami ze zbiorów okolicznych działaczy
podziemia solidarnościowego. Zaproszeni na
spotkanie działacze Solidarności wracali w
swoich opowieściach do wspomnień z okresu
stanu wojennego, internowania,
Z okazji 450-lecia Olecka w bibliotece
Wszechnicy Mazurskiej zorganizowaliśmy
wystawę numizmatyczną „Pieniądz na Ziemi
Oleckiej”. Była ona owocem współpracy
stowarzyszenia „Zamek” z olecczaninem
Zdzisławem Bereśniewiczem.
Zdzisław Bereśniewicz jest posiadaczem
jednej z najciekawszych kolekcji w Polsce.
Na wystawie zaprezentowano około 800
wyjątkowych monet i banknotów. Ponadto
wzbogacono ją elementami "skarbów" i
pieniądza zastępczego związanego z Oleckiem
i powiatem oleckim. Przed oficjalnym
otwarciem wystawy zebrani wysłuchali
wykładów Józefa Smarżewskiego „Pieniądz
państwa polskiego w XX wieku” oraz Marka
Góryńskiego „Monety na Ziemi Oleckiej”.
Oleckie Stowarzyszenie Aktywnych „Zamek” po
raz drugi przyłączyło się do obchodów
Europejskich Dni Dziedzictwa, które w tym
roku przebiegały pod hasłem „Od pomysłu do
przemysłu”. Impreza miała charakter
konkursu, którego celem było zainteresowanie
młodzieży starymi obiektami przemysłowymi i
zabytkami techniki, a także przypomnienie
ginących zawodów. W pierwszym etapie każda
grupa uczniów musiała pokonać oznaczoną na
planie trasę i stawić się w siedmiu
wyznaczonych punktach na terenie Olecka
m.in. przy wiadukcie kolejki wąskotorowej,
mleczarni, Wieży Ciśnień, młynie wodnym i
starej lokomotywie stojącej w parku przy
dworcu kolejowym. Na każdym z nich na
młodzież czekało zadanie, które należało
wykonać w jak najkrótszym czasie. Zespoły po
ich wykonaniu, już w sali gimnastycznej ZST,
wzięły udział w quizie historycznym
dotyczącym historii przemysłu i rzemiosła na
Ziemi Oleckiej.
- Turniej był bardzo dobrze przygotowany i
wzorowo przeprowadzony. Najbardziej cieszy
nas pokonanie szkół średnich.- komentuje
opiekun zwycięskiej grupy z Gimnazjum nr 1
– Pan Jarosław Bagieński.
- Konkurencje były bardzo ciekawe i wymagały
od nas sporej wiedzy na temat historii
Olecka. – twierdzi Rafał Jurewicz uczeń
Gimnazjum nr 1 – Sporo wysiłku wymagał bieg
po niemal całym mieście, ale z tym też sobie
poradziliśmy. Najtrudniejsze było
rozpoznawanie dawnych narzędzi, bo niektóre
mieliśmy okazję pierwszy raz widzieć.
Przez cały czas trwania imprezy w sali
gimnastycznej można było oglądać stoiska, na
których wypiekano sękacz, wyrabiano
plecionki z witek brzozowych, wykonywano
misterne frywolitki (panie ze Stowarzyszenia
Żytkiejmska Struga) i wytwarzano przędzę. Na
imprezie gościł również Pan Krzysztof
Kulbacki zajmujący się kowalstwem
artystycznym.
Podczas tej, niespełna 4-letniej
działalności gościliśmy także wiele
delegacji zagranicznych:
- władze rejonu wileńskiego i Wiłkawiszek na
Litwie oraz Drohobycza (Ukraina),
- wizyta delegacji z Dziecięcej Szkoły
Sztuki w Guriewsku z Obwodu
Kaliningradzkiego,
- wizyta delegacji rosyjskiej polonii z
Baszkirii, Ufy i Milusińska,
- delegacje ze szkół z Francji (Auch) i
Bułgarii (Gorna Oryahowitza).
Każda z powyższych imprez była tak
zorganizowana, aby znalazła się w niej część
przeznaczona dla młodzieży, a także dla
mieszkańców Olecka i okolic zainteresowanych
tematem. Na kilka dni wcześniej rozwieszone
zostają plakaty (po całym mieście)
informujące o organizowanym działaniu,
ukazują się też komunikaty w prasie
lokalnej. Na uroczystości zapraszani są
także indywidualnie redaktorzy gazet,
przedstawiciele samorządu lokalnego,
historycy i pasjonaci. W otwarciu każdej z
tych wystaw uczestniczyło około 50
mieszkańców Olecka i okolic i taka sama
rzesza młodzieży, w większości uczniów ZST.
Organizowane przez nas spotkania z ciekawymi
ludźmi wpływają na kształtowanie postaw
patriotycznych u uczniów, którzy wcześniej
czytali np. o obozach koncentracyjnych w
podręcznikach, a teraz mieli okazję
porozmawiać z człowiekiem, który sam to
przeszedł. Wspólne rozmowy, w ramach tych
spotkań, łączą, tak różne od siebie,
pokolenia.
Okazało się, że można w ciekawy sposób uczyć
młodych ludzi o historii regionu, a nawet
wspólnie pracować dla jego rozwoju.
|